Κατάγματα
Τα κατάγματα είναι η λύση της συνεχείας του οστού. Οι άλλες λέξεις που χρησιμοποιούνται για τα κατάγματα είναι ρωγμή και σπάσιμο. Συνήθως γίνονται μετά από εξάσκηση βίας πάνω στο κόκαλο (πέσιμο, τροχαίο κλπ.). Η διάγνωση είναι συνήθως εύκολη και γίνεται με την κλινική εξέταση και ακτινογραφίες (σε ορισμένες περιπτώσεις πρέπει να γίνει αξονική ή μαγνητική τομογραφία). Μόλις γίνει το κάταγμα, τις πρώτες 48 ώρες, δημιουργείται γύρω από αυτό αιμάτωμα. Εν συνεχεία ο οργανισμός με μια διαδικασία η οποία ονομάζεται πώρωση, μεταμορφώνει το αιμάτωμα σε κόκαλο. Αυτή η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει από εβδομάδες έως μήνες και εξαρτάται από το είδος του κατάγματος και την ηλικία του ασθενούς. Σε ορισμένες περιπτώσεις το κόκαλο δεν δείχνει να κολλά και χρειάζεται χειρουργική αντιμετώπιση. Η πώρωση του κατάγματος γίνεται και δίχως να ακινητοποιήσουμε το κάταγμα. Η ακινητοποίηση του κατάγματος είτε με γύψο είτε χειρουργικά γίνεται για να τοποθετήσουμε το κάταγμα σε σωστή θέση. Σε ορισμένα κατάγματα όπως κατάγματα μεταταρσίων ο πάσχων θα έχει καλύτερο αποτέλεσμα εάν δεν υπάρξει ακινητοποίηση και συνεχίζει να βαδίζει μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία της συγκόλλησης.
Υπάρχουν πολλές κατηγορίες καταγμάτων και η κάθε μια από αυτές έχει τις ενδείξεις για τους τύπους της ακινητοποιήσεως που πρέπει ο ιατρός να χρησιμοποιήσει όταν αυτό είναι αναγκαίο.
Συγκεκριμένα:
- Κατάγματα μακρών οστών (κνήμης, βραχιονίου, μηρού, αντιβραχίου).
- Κατάγματα ενδαρθρικά (κοτύλης, πηχεοκαρπικής, ποδοκνημικής)
Άλλη κατάταξη είναι:
- Κατάγματα συντριπτικά (υπάρχουν πολλά μικρά κομμάτια οστού)
- Κατάγματα επιπεπλεγμένα (όπου το κόκαλο έχει βγει έξω από το δέρμα και πιθανότατα θα αναπτυχθεί μικροβιακή φλεγμονή)
Μορφές ακινητοποιήσεως:
Εδώ μπορούμε πάλι να κατηγοριοποιήσουμε τις ακινητοποιήσεις σε χειρουργικές και μη, καθώς και σε δυναμικές ή ουδετεροποιήσεως.
Η πιο απλή μορφή ακινητοποιήσεως είναι αυτή που όλοι γνωρίζουμε και είναι με γύψο. Η δυναμική ακινητοποίηση με γύψο είναι αυτή που βασίζεται στην γνώση ότι εάν διατηρήσουμε την φυσιολογική κίνηση (βάδισμα) σε ένα κάταγμα κνήμης θα υπάρξει ταχυτάτη πώρωση του κατάγματος. Ο Sarmiendo αντιμετώπισε όλα τα κατάγματα με αυτή την τεχνική, οι δε νάρθηκες που χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα ονομάζονται λειτουργικοί νάρθηκες. Ατυχώς αυτή η τεχνική δίνει άριστα αποτελέσματα μόνο για κατάγματα κνήμης, κάτω τριτημορίου μηρού και βραχιονίου.
Εν συνεχεία υπάρχουν πάρα πολλές μορφές χειρουργικής αντιμετωπίσεως (οστεοσύνθεση):
Ο πλέον κλασικός τρόπος είναι πλάκα και βίδες για να πετύχουμε χειρουργικά την ανατομική ανάταξη ενός κατάγματος. Υπάρχουν πλάκες που μπορούν να συμπιέσουν τα άκρα ενός κατάγματος ενώ άλλες απλώς να το κρατήσουν στη θέση τους. Οι τεχνικές χρήσης των πλακών έχουν κωδικοποιηθεί από την εταιρεία ΑΟ ASIF (www.aofoundation.org ) τους οποίους πρέπει να γνωρίζει άπταιστα ο χειρουργός και θεωρείται το ευαγγέλιο της οστεοσύνθεσης. Άλλος τρόπος στην ακινητοποιήσεως είναι με ενδομυελικούς ήλους ή ήλο σε συνδυασμό με πλάκα και βίδες που μεταχειριζόμαστε σε κατάγματα ισχίου.
Οι εξωτερικές οστεοσυνθέσεις είναι ο ιδανικός τρόπος αντιμετωπίσεως καταγμάτων συντριπτικών ή καταγμάτων όπου υπάρχει φόβος μικροβιακής φλεγμονής (επιπλεγμένων ). Έχουν μειονέκτημα ότι καθυστερεί χρονικά, πολλές φορές, η πώρωση του κατάγματος αλλά πλεονεκτούν στο ότι δεν χρειάζονται μεγάλες χειρουργικές τομές.
Ψευδάρθρωση
Είναι η κατάσταση όπου ένα κάταγμα δεν κολλά και παρουσιάζει κίνηση που ομοιάζει αυτή της αρθρώσεως. Όλα τα κατάγματα που δεν έχουν κολλήσει εντός 6 μηνών θεωρείται ότι έχουν κάνει ψευδάρθρωση και αντιμετωπίζονται χειρουργικά. Το χειρουργείο συνίσταται στην νεαροποίηση των άκρων του κατάγματος και τοποθέτηση οστικών μοσχευμάτων ώστε να ξαναξεκινήσει η διαδικασία της πωρώσεως.Φλεγμονή
Η φλεγμονή που παρουσιάζεται μετά από ένα επιπεπλεγμένο κάταγμα ή μετεγχειρητικά υπήρξε ένα δύσκολο και άλυτο πρόβλημα των ορθοπεδικών. Λόγω της κατασκευής του οστού πολλές φορές τα αντιβιοτικά δεν έχουν ικανοποιητική δράση στην περιοχή του κατάγματος. Τα τελευταία χρόνια τεράστια πρόοδος στην καταπολέμηση της φλεγμονής έχει επέλθει με την χρήση νάνο μαγνητικού πεδίου Papimi® το οποίο υπάρχει διαθέσημο στο κέντρο μας.
Όπως ήδη έχετε καταλάβει η αντιμετώπιση ενός κατάγματος μόνο απλή δεν μπορεί να θεωρηθεί και προϋποθέτει άριστη γνώση και εμπειρία πολλών διαφορετικών τεχνικών αντιμετωπίσεως, από τον Ορθοπεδικό.
Ένα κάταγμα κνήμης κολλάει εάν όλα πάνε καλά περίπου σε 3 μήνες. Εάν κάποιος υπολογίσει ότι το συγκεκριμένο κάταγμα μπορεί να αντιμετωπιστεί με γύψο, με λειτουργικό νάρθηκα, με πλάκα και βίδες, με ενδομυελικό ήλο, με εξωτερική οστεοσύνθεση και ο ορθοπεδικός τουλάχιστον πρέπει να έχει κάνει μια σειρά 100-150 καταγμάτων κνήμης για να έχει ιδία άποψη και αν υπολογίσει πόσα είδη καταγμάτων υπάρχουν είναι κατανοητό ότι ο ορθοπεδικός μπορεί να θεωρηθεί έμπειρος μετά από πολλά πολλά χρόνια εκπαίδευσης.